RÜÇHAN HAKKI NEDİR ?

Rüçhan hakkı , öncelik hakkı anlamına gelir.

Sermaye piyasalarında , patent başvurularında , haciz ve iflas durumlarında kullanılan bir terimdir.
 
Sermaye piyasalarında kullanılan rüçhan hakkı
 
Bedelli sermaye arttırımı yapan bir şirketin , yeni oluşan paylarından öncelikli olarak satınalma hakkına rüçhan hakkı denir. Yeni oluşan payların alınabilmesi için , eski pay sahipleri (elinde eski pay olan kişi yada kuruluşlar) öncelikli olarak hak sahibidir. Bedelli sermaye arttırımı ile ilgili yeni oluşan payların alım hakkı , sahip olunan eski payların miktarına ve oranına göre belirlenir. Rüçhan hakkını kullanmak istemeyen ortaklara ait paylar belirlenen süre içerisinde piyasada satışa sunulur.
Rüçhan hakkının kısıtlanması yada tamamen ortadan kaldırılması , yalnızca kanunda belirtilen orandaki oy çokluğu ile gerçekleştirilebilir.
 
 Patent başvurularında kullanılan rüçhan hakkı
 
Yapılan bir buluş ile ilgili , buluş sahibi haklarını koruma almak adına patent yada faydalı model başvurusu yapabilir. Bu patent başvurusu , Paris sözleşmesine taraf olan ülkelerden birinden yapıldıysa , ilgili patentin diğer taraf ülkelerdeki ilk başvuru hakkı 1 yıl boyunca ilk başvuru sahibine aittir. Patentle ilgili diğer taraf ülkelerdeki ilk başvuru hakkına Rüçhan Hakkı denir.
 
 Örnek olarak
 
9 mayıs 2014 te Türkiye ‘ de yapılan başvuru , Türkiye içerisindeki hakları koruma altına alır , 9 Mayıs 2014 e kadar sözleşmeye taraf ülkelerde de bu patentle ilgili başvuru yapma hakkı ilk başvuru sahibine aittir. Patentler sadece alındığı ülkede geçerli olduğu için 1 yıl içerisinde ilgili ülkedeki hakları koruma altına almak için başvuru yapılmalıdır. Patentle ilgili Rüçhan hakkı 1 yıl sonunda
geçersiz olacağından , 1 yıllık sürenin dolması ile birlikte başka kişi yada kuruluşlar tarafından patent başvurusu yapılabilir.
 
 İcra ve iflas durumlarında rüçhan hakkı
 
İflas ve haciz durumlarında , ilgili şahıs yada tüzel kişilikten olan alacakların tahsil edilmesi durumunda önceliğin kamu kuruluşlarına ve kamu alacaklarına verilmesine rüçhan hakkı denir.